Pompy ciepła stają się coraz bardziej popularnym rozwiązaniem. Ich największym atutem jest zdolność do przekształcania energii z otoczenia – powietrza, wody czy gruntu – na ciepło. Pozwala to na znaczne obniżenie kosztów ogrzewania. Dwa najczęściej wybierane typy to pompy ciepła powietrze-woda i gruntowe. Które z tych rozwiązań wybrać? Spójrzmy na różnice, zalety i wady obu systemów.

1. Zasada działania pomp ciepła

Pompy powietrze-woda

Pompa ciepła powietrze-woda pozyskuje energię z powietrza zewnętrznego. Nawet przy niskich temperaturach pompa jest w stanie wydobyć ciepło z powietrza i przekazać je do instalacji grzewczej, najczęściej ogrzewania podłogowego lub kaloryferów, a także do przygotowania ciepłej wody użytkowej.

Pompy gruntowe

Gruntowe pompy ciepła działają na podobnej zasadzie, ale zamiast powietrza wykorzystują ciepło z gruntu. System ten wymaga instalacji poziomych kolektorów (ułożonych na odpowiedniej głębokości) lub pionowych sond geotermalnych, które przekazują ciepło do pompy. W odróżnieniu od powietrza, grunt utrzymuje bardziej stabilną temperaturę przez cały rok. W efekcie ma to wpływ na efektywność pracy pompy.

2. Efektywność energetyczna

Pompy powietrze-woda

Pompy ciepła powietrze-woda są bardzo efektywne, zwłaszcza w umiarkowanych warunkach klimatycznych. Jednak ich wydajność spada przy niskich temperaturach zewnętrznych. Może to skutkować większym zużyciem energii elektrycznej w zimie, gdy pompa musi intensywniej pracować. Niemniej, nowoczesne modele radzą sobie dobrze nawet przy temperaturach do -20°C, choć ich współczynnik efektywności wtedy spada.

Pompy gruntowe

Pompy gruntowe charakteryzują się wyższą i bardziej stabilną efektywnością, niezależnie od temperatury na zewnątrz. Dzięki temu są bardziej przewidywalne pod względem kosztów eksploatacji, zwłaszcza zimą. Średnia roczna efektywność COP pompy gruntowej jest wyższa niż w przypadku pomp powietrznych.

3. Koszty instalacji

Pompy powietrze-woda

Pompy ciepła powietrze-woda są znacznie tańsze w instalacji niż gruntowe, ponieważ nie wymagają skomplikowanych prac ziemnych. Instalacja jest prostsza i szybsza, co zmniejsza koszty początkowe. W typowych warunkach, instalacja tego typu pompy może kosztować od 30 000 do 50 000 złotych, w zależności od wielkości systemu i modelu pompy.

Pompy gruntowe

Instalacja pompy ciepła gruntowej wiąże się z większymi kosztami początkowymi. Potrzebne są prace ziemne, w tym odwierty (dla sond pionowych) lub rozległe wykopy (dla kolektorów poziomych), co zdecydowanie podnosi cenę. Całkowity koszt instalacji może wynosić od 60 000 do nawet 100 000 złotych, w zależności od specyfiki terenu i głębokości odwiertów.

4. Koszty eksploatacji

Pompy powietrze-woda

Koszty eksploatacji pompy ciepła powietrze-woda są niższe niż w przypadku tradycyjnych systemów grzewczych, ale wyższe niż w przypadku gruntowych pomp ciepła. Wynika to z mniejszej stabilności energetycznej w zimie, kiedy pompa musi pracować ciężej, aby zapewnić odpowiednią temperaturę.

Pompy gruntowe

Dzięki stabilnej temperaturze gruntu przez cały rok, koszty eksploatacyjne są niższe niż w przypadku pomp powietrznych. Pompa ciepła gruntowa zużywa mniej energii elektrycznej do pracy, co przekłada się na niższe rachunki, szczególnie w sezonie zimowym.

5. Trwałość i konserwacja

Pompy powietrze-woda

Pompy ciepła powietrze-woda mają zwykle krótszą żywotność niż gruntowe ze względu na większą ekspozycję na warunki atmosferyczne, takie jak: mróz, deszcz czy kurz. Systemy te wymagają regularnej konserwacji, ale są łatwiejsze w naprawie, ponieważ większość ich komponentów jest łatwo dostępna.

Pompy gruntowe

Pompy gruntowe, choć droższe w instalacji, są bardziej trwałe i wymagają mniej konserwacji, ponieważ ich najważniejsze elementy, takie jak: kolektory czy sondy, są ukryte pod ziemią i chronione przed wpływem środowiska zewnętrznego. Dzięki temu ich żywotność wynosi często ponad 20 lat, a same sondy mogą służyć nawet 50 lat.

6. Wpływ na środowisko

Oba typy pomp ciepła są przyjazne dla środowiska, ponieważ wykorzystują odnawialne źródła energii – ciepło z powietrza lub gruntu. Redukują emisję CO2 i zużycie paliw kopalnych. Gruntowe pompy ciepła mają przewagę w kontekście efektywności energetycznej, co sprawia, że są bardziej ekologicznym wyborem, zwłaszcza w długoterminowej perspektywie.

Które rozwiązanie wybrać?

Wybór między pompą ciepła powietrze-woda a gruntową zależy od kilku czynników:

• Budżet początkowy: Jeśli masz ograniczony budżet na instalację, pompa powietrze-woda jest tańszym rozwiązaniem.
• Dostępność terenu: Pompy gruntowe wymagają odpowiedniej ilości przestrzeni na działce na odwierty lub kolektory. W małych ogrodach może to być niemożliwe.
• Klimat: Jeśli mieszkasz w regionie o bardzo surowych zimach, gruntowa pompa ciepła będzie bardziej efektywna i opłacalna w dłuższej perspektywie.
• Długość planowanego użytkowania: Jeśli planujesz mieszkać w domu przez wiele lat, pompa gruntowa może okazać się lepszą inwestycją ze względu na niższe koszty eksploatacji.

Obie technologie oferują korzyści, które mogą przynieść znaczne oszczędności w długim okresie. Klucz do wyboru leży w dokładnej analizie potrzeb, warunków lokalnych i dostępnego budżetu.